Kindergeld dla rozwiedzionych - Sąd Najwyższy w sprawie dostępu do dokumentów

Niemiecki wyższy sąd krajowy (Oberlandesgericht) w Stuttgarcie, w wydanym w dniu 11.01.2024 postanowieniu kończącym o sygnaturze 11 UF 73/23, wyjaśnił istotne aspekty prawne dotyczące obowiązku udostępniania przez rozwiedzionego rodzica dokumentów niezbędnych do ubiegania się o Kindergeld. Sprawa dotyczyła konfliktu między matką trójki dzieci, mieszkającą w Polsce, a jej byłym mężem, zamieszkałym i prowadzącym firmę w Niemczech. Były małżonek odmówił przekazania jej dokumentów wymaganych przez Familienkasse do Kindergeld, w wyniku czego ta zagroziła odmową wypłaty świadczeń. W sprawie było wystąpienie do niemieckiego Sądu Rodzinnego (Familiengericht) o zobowiązanie ojca do udostępnienia matce koniecznych dokumentów oraz złożenie wniosku do Familienkasse o zawieszenie postępowania na czas trwania sporu przed sądem rodzinnym.

Sąd rodzinny pierwszej instancji w swoim postanowieniu twierdził, że obowiązek współpracy (Mitwirkungspflicht) wynikający z paragrafów 1618a i 242 niemieckiego kodeksu cywilnego (BGB) nie oznacza, iż wnioskodawca może żądać od strony przeciwnej udostępnienia żądanych dokumentów do rąk własnych. Sąd uważał, że zakres i treść wspomnianego obowiązku współpracy w zakresie Kindergeld nie są uregulowane wyraźnie w przepisach. Zobowiązanie do udzielenia informacji i przedstawienia dokumentów mogłoby wprawdzie wynikać z relacji rodzic-dziecko i zasady rodzinnej solidarności, ale tylko w zakresie niezbędnym do osiągnięcia celu, jakim jest co do zasady uzyskanie alimentów, a nie Kindergeld. Sąd wskazywał ponadto, że nie można wywodzić dalszych obowiązków z paragrafów 1618a i 242 BGB, ponieważ są to tzw. klauzule niedookreślone. Sąd I instancji twierdził również, że sama matka nie ma uzasadnionego interesu w otrzymaniu dokumentów, ponieważ i tak mają one zostać przekazane do urzędu ds. świadczeń rodzinnych (Familienkasse).

W swoim orzeczeniu, wyższy sąd krajowy uznał, że rozwiedziony rodzic ma jak najbardziej prawo domagać się od drugiego rodzica udostępnienia dokumentów, które są niezbędne do ubiegania się o Kindergeld, także do rąk własnych. Sąd podkreślił, że obydwoje z rodziców, nawet po rozwodzie, mają obowiązek współpracy w kwestiach dotyczących dobra ich wspólnych dzieci, w tym także w aspekcie finansowym.

Decyzja niemieckiego wyższego sądu krajowego w Stuttgarcie stanowi istotny krok w kierunku ujednolicenia praktyki sądowej w Niemczech w zakresie dochodzenia Kindergeld po rozwodzie. Orzeczenie jest precedensowe, ponieważ kwestie prawne związane z Kindergeld dla rozwiedzionych rodziców mieszkających poza granicami Niemiec są tematem stosunkowo nowym, który pojawił się w wyniku wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie C-378/14 (Treptowski), por. też inne nasze artykuły na ten temat: Świadczenia rodzinne Kindergeld dla osób rozwiedzionych po wyroku TSUE.